Doğu Futbolundan Notlar

2014-2015 sezonunda Türkiye Profesyonel Ligleri’nde beş Doğu temsilcisi mücadele edecek. Geçtiğimiz sezon Elazığspor’un küme düşmesiyle Süper Lig’de Doğu temsilcisi kalmadı. 2. Lig’de tek bölge ekibi olarak Yeni Malatyaspor yer alıyor. 3. Lig’de geçtiğimiz sezon beş olan sayı Belediye Bingölspor ve Elazığ Belediyespor’un küme düşmesiyle üçe kadar geriledi. Bu klasmanda bölgeyi temsil eden takımlar Erzincan Refahiyespor, Vanspor ve Erzurum Büyükşehir Belediyespor olacak.

Bir zamanlar futbolumuzda önemli işler yapan Doğu Anadolu Bölgesi takımlarının artık esamesi okunmuyor. Bunun nedenini aslında futboldan anlamayan birine sorsanız bile mantık yürüterek birkaç sorunu size sıralayabilir; siyaset, eğitim/eğitimsiz yöneticiler, bölge halkının futbola bakış açısı ve bir türlü dinmek bilmeyen terör… Bazı takımlar kapandı, bazıları ise kapanmanın eşiğinde direniş mücadelesi veriyorlar. Mesela, 90 yılların sonunda Süper Lig’de adından söz ettiren Erzurumspor kapandı. Yine aynı dönemden Vanspor ve kısa bir sürede olsa 3. Lig’de boy gösteren Hakkarispor da gelişen futbol endüstrisine ayak uyduramadı ve kepenkleri indirdi. UEFA ve Balkan Kupası görmüş ve son yıllardan UEFA ile büyük sorunlar yaşayan Malatyaspor ise yerel liglerde mücadele ediyor. Mum ışığında direnen Erzincanspor da, geçtiğimiz sezon direniş mücadelesini kaybetti. Onlar da önümüzdeki sezon yerel liglerde mücadele edecek.

Geride bıraktığımız 2013-2014 sezonunda Belediye Bingölspor ve Elazığ Belediyespor 3. Lig’den Bölgesel Amatör Lig’e düşen Doğu temsilcileri oldular. Düşen takımların yerine ise profesyonel liglere adım atan takım olmadı. Bunu aslında değişen BAL statülerine bağlamak mümkün. Çünkü 2012-2013 sezonunda da BAL vizesi alan takım çıkmamıştı. 2011-2012’de ise Karsspor küme düşmüş ve Erzincan Refahiyespor bir üst lige adını yazdırmıştı.

BAL’da Play-Off sistemi Doğu/Güneydoğu takımlarının aleyhine

Bölgesel Amatör Lig’de statü her sene başında değişime uğruyor. Bu değişim de özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan takımları ciddi manada etkiliyor. 2010 yılında kurulan BAL’da bir sene aralar verilerek her iki sezonda bir Play-Off sistemi uygulandı. İlk kurulduğu sene gruplarında ilk sırayı alan takımlar direkt 3. Lig’e yükseliyordu. O sene iki Doğu ve bir Güneydoğu ekibi (Erzurum BBSB, Elazığ Belediyespor, Erganispor) gruplarını lider tamamlayıp 3. Lig’e merhaba demişlerdi. Bir sonraki sene yani 2011-2012 sezonunda BAL’a ilk kez Play-Off sistemi getirildi. Play-Off sistemine göre gruplarında ilk iki sırayı alan takımlar, 3. Lig’e yükselmek için ekstra maç/maçlar yapıyordu. Bu sistem Doğu takımlarının aleyhine oldu diyebiliriz zira BAL’da üç grupta da çoğunluklu olarak yer alan bölge takımlarından sadece bir takım (Refahiyespor) 3. Lig vizesi almayı başardı. Play-Off’a kalan Güneydoğu ekiplerinden Yeni Diyarbakırspor, Siirt GB ve Adıyaman Belediyespor ise rakiplerine kaybederek bir üst kademeye adım atamadılar. 2012-2013 sezonunda ise Play-Off sistemi kaldırılacak ve gruplarını lider tamamlayan takımlar 3. Lig’e yükselecekti. O dönem Yeni Diyarbakırspor, grubunu Erganispor’un önünde bitirerek şampiyon oldu. 3.Lige çok yaklaşan 44 Malatyaspor ise ikili averaj kuralına yenik düşerek vizeyi Payas Belediyespor’a kaptırdı. İkili averajın pek adaletli olmadığını düşünen federasyon Payas-44 Malatyaspor maçından yola çıkarak 2013-2014 sezonunda Play-Off sistemini geri getirdi. Bunda ligin son haftasında oynanan ve hazin sonla biten Zonguldak Kömürspor-Ankara Adliyespor maçının da payı olduğunu düşünüyorum. Çözümü ikili averajı kaldırıp Play-Off sistemini getirmekte bulan federasyonu bir sıkıntı daha bekliyordu. Sistem gruplarında ikinci ve üçüncü sırayı alan takımların olası puan eşitliğinde aralarında ekstra bir maç daha yapmalarını öngörüyordu. Yani grubunu ikinci ve üçüncü sırada tamamlayan eşit puanlı takımların 3. Lig’e yükselebilmesi için tam üç maç yapması gerekiyordu, tabii kura şansı yaver giderse iki maçla vizeyi alabilirdi. BAL 1. Grup’ta ikinci sırayı alan Dersimspor ile üçüncü sıradaki Yomraspor’un puanı eşitti ve aralarında bir maç daha yapacaklardı. Dersimspor, Yomraspor’u penaltılarda 3-1 mağlup ederek yarı finale yükseldi ve Sincan Belediyespor’un rakibi oldu. Play-Off yarı finalinde Sincan Belediyespor’a 3-2 kaybeden Tunceli ekibi elenmekten kurtulamadı. Dersimspor, Ankara ekibini elese dahi bir maç daha yapması gerekecekti. Diğer bölge temsilcilerinden Tatvan Gençlerbirliği ise Play-Offlarda Niğde Belediyespor’a kaybetti. 3. Lig’in kapısından dönen diğer takım ise ikinci kez Hatay ekiplerine karşı kaybeden 44 Malatyaspor’du. Sarı-kırmızılı ekip, 2012-2013 sezonunda pek adil olmayan bir şekilde kaybettiği şampiyonluğu bu senede Erzin Belediyespor’a kaptırarak büyük üzüntü yarattı.

Gerileme dönemi!

Doğu’da yer alan on dört ilden sadece beş ilin profesyonel liglerde temsilcileri bulunuyor. Ağrı, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Hakkari, Iğdır, Kars, Muş ve Tunceli gibi şehirleri üst klasmanlarda takımları yok. Ağrıspor, Doğubayazıtspor, Bitlisspor, Bitlis Özgüldere, Iğdırspor, Fırat Üniversitesi, Malatya Belediyespor, Yüksekova Cilo, Hakkarispor, Muşspor, Karsspor, Tuncelispor gibi bölge ekipleri zamanında 2. Lig ve 3. Lig’de mücadele etmiş ekipler. O zamanlar 2 ve 3. Lig’de birçok grup vardı. Bu gruplar bölgesel olarak ayrılmış durumdaydı. Nitekim 12-14 takımlı grupların tamamında bölge temsilcileri yer alıyor, birkaç tanede bölgeye yakın şehirlerin bulunduğu gruplara serpiştiriliyordu. Değişen statüler, lige katılan yeni takımlar derken, TFF her sezon grup ve takım sayısında azalmaya gitti. Son olarak da Bölgesel Amatör Lig’i getirerek bir çözüme vardı. Dört gruptan oluşan 2. Lig, 2010-2011 itibariyle ikiye düşürüldü. Beş gruptan oluşan 3. Lig ise yine aynı yıl üç gruba düşürüldü. 2010-2011 sezonunda getirilen BAL da iki grup, sadece Doğu/Güneydoğu temsilcilerinden oluşuyor. Çoğunlukla Karadeniz temsilcilerinin yer aldığı bir başka gruba ise 3-4 Doğu bölgesi takımları yerleştiriliyor. Ancak değişen statülerle bölge ekipleri bir türlü üst taraflara kapak atamıyor.

Bir başka sorun ise şehirlerin yerel liglerinde mücadele eden takım sayısındaki azalma. 2003-2004 yıllarında doğudaki Amatör takım sayısı 420-430 civarındaydı. Geride bıraktığımız on yıl içerisinde bu sayıda yarıya yakın bir azalma var. Bu da oyuncu çıkmasını ve takım kurulmasını engelliyor. Aslında profesyonel liglerdeki bölge takımlarının sayısındaki azalmanın yegane nedeni bu. Geçtiğimiz sezon yerel liglere katılan takım sayısı 210’du. Bu sayının yarıya yakını sezonun sonunu görmeden bulundukları ligden ihraç edildiler. Liglerin tek kademeden oluşması ve küme düşme olmaması, sezon açılışından birkaç hafta sonra patlak veriyor. Ligde hiçbir iddiası bulunmayan takımlar soğuk hava ve yaşam şartlarını öne sürerek maçlara çıkmıyor. Bu noktada ‘bir devrede iki kez maça çıkmazsan ligden ihraç edilirsin’ kuralı devreye giriyor ve takımlar ligden ihraç ediliyor. Mesela geçtiğimiz sezon Tunceli’de beş takım liglere katıldı. Bunlardan Tunceli Üniversitesi henüz üçüncü haftada ligden çekilme kararı aldı. Sezon sadece dört takımla tamamlanabildi.

Gençler dağa çıkmasın diye kurulan bir kulüp: Dersimspor

Doğu’da futbolun her açıdan büyük bir önem taşıdığını söyleyebiliriz. Bölgede hayat şartlarının zor olması gençleri erken yaşta kapana kısıyor. Birçoğu eğitimsiz genç çözümü farklı yollardan para kazanmaya ya da beyinleri yıkanarak dağa çıkmakta buluyor. Tunceli ekibi Dersimspor ise bunun önüne geçebilmek için kurulmuş ender kulüplerden biri. Kulübün kurucu Başkanı Yaşar Kemal Moğultay ‘Amacımız gençlerin dağa çıkmasını ve dağdan cenazelerinin inmesini önlemek’ diyor. Moğultay söze şöyle devam ediyor; “Burada güçlü bir sermaye yok. Epey bir düşündüm. Sonunda kabul ettim. Gençler sahipsiz kalmasın diye kabul ettim. Zaman zaman çocuklar dağa çıkıyor. Kimisi de uyuşturucuya, fuhşa saplanıyor. Dersimspor’u bir gençlik projesi olarak kurduk. Gençleri dağa göndermemek, onların cenazesini karşılamamak için yola çıktık” diye anlatıyor. Beş yıl önce kurulan Dersimspor, son dört yıldır BAL’da mücadele ediyor. Ve bu dört yılın üçünde hep zirve yarışının içinde bulundular. Hatta 2013-2014 sezonunda 3. Lig’i Play-Offlarda kaçırdıklarını söyleyelim. Bu tarz kulüp ve yapılanmalara hatta Yaşar Kemal Moğultay gibi başkanlara bölgenin gerçekten ihtiyacı olduğunu düşünüyorum.

Durum o kadar da kötü değil

2013-2014 sezonunda BAL’a düşen iki Doğu takımı dışında diğer bölge temsilcileri iyi bir sezon geçirdi diyebiliriz. Özellikle 2. ve 3. Lig’de mücadele eden dört Doğu takımından ikisi Play-Offlara kalmayı başardı. 2. Lig’de Yeni Malatyaspor normal sezonu dördüncü sırada bitirerek Play-Off grubuna adını yazdırdı. Ancak sarı-kırmızılılar ilk turda Hatayspor’a elenerek hayal kırıklığı yarattı. 3. Lig’de ise Erzurum Büyükşehir Belediyespor, grubunda yüksek bütçeli Darıca Gençlerbirliği ve Çorum Belediyespor gibi takımları geride bırakarak Play-Off’a kaldı. Onlar da ilk turda Hacettepe’ye mağlup olarak evlerine geri döndüler. Yine 3. Lig’de mücadele eden Erzincan Refahiyespor, geçtiğimiz sezonun ilk yarısını zirve yarışı içerisinde tamamladı. Takım içinde yaşanan maddi sıkıntılar, ligin ikinci devresinde düşüşe sebep oldu ve Erzincan temsilcisi sezonu onuncu sırada tamamladı. Belediye Vanspor ise başarısız bir sezon geçirdi diyebiliriz zira grubunda henüz sezon başında BAL biletini kesen Kocaelispor ve Bafraspor gibi takımlar bulunuyordu. Van ekibi bu takımlara rağmen sezonun düşme hattının bir puan üzerinde tamamladı.

Pembe hayaller kuranlar buraya!

Küçükken hep alt liglerden bir takım alıp üst klasmanlara taşımak hayali kurmuşuzdur tabii paramız olunca. Ya da menajerlik oyunlarında memleketimizin takımını en alt kademeden alıp Süper Lig’e taşımış ve de Avrupa Kupalarına katılmışızdır. İlla ki yapmışızdır bunları. Aslına bakarsanız bu hayallerimizi İstanbul gibi bir şehirde gerçekleştirmemiz bir hayli zor. Onca takım, sayısız maç ve profesyonelliğe adım atabilmek için tam dört kademe var, oynanan Play-Offları hesaba katmıyorum bile. Bu noktada Doğu Anadolu Bölgesi hayallerinizi gerçekleştirebilmek için birebir. Az takım, tek klasman ve 3. Lig için önünde sadece iki ligin bulunduğu iller var. Hele hele yanı başımızda Düzyurtspor örneği varken Doğu’ya gidip bu hayallerimizi gerçekleştirmek istemiyor değiliz. Bu işin şakası ama bölgedeki yerel liglerde durum gerçekten acı verici. Bazı şehirlerde yerel liglerin kurulması için takım bulunmakta zorlanılıyor. Hatta takımların kurulması için teşvik eden bölge federasyonları var. İşte bölgedeki on dört şehrin yerel ligleri ve önümüzdeki yıl üst klasmanlarda yer alacak temsilcileri:

AĞRI

Ağrı’da Amatör Küme tek klasmandan oluşuyor. Ligde sadece dokuz takım var. Grubu lider tamamlayan yani şampiyon olan takım BAL’da mücadele eden Ağrı ekibiyle Play-Out maçı oynuyor. Takım sayısı az olduğundan ve 2. Amatör Lig bulunmadığından küme düşme yok. Fakat sezon içinde ligden dört takım ihraç edilmiş. Sezonda yapılacak 5-6 maç ortalamasıyla BAL vizesi almak bu şehirde mümkün. Şehrin BAL’daki tek temsilcisi Patnos Gençlikspor’un birkaç sezondur koyduğu ambargo sürüyor. Play-Out maçında Doğubayazıt Belediyespor’u geçerek BAL’da yollarına devam ettiler.

ARDAHAN

Ardahan’da Amatör Lig tek gruptan oluşuyor. SAL, 2.AL gibi klasmanlar yok. Bu sezon lige on iki takım katılmış fakat beş takım ligden çekilmiş. Durum o kadar vahim ki 21.haftada bütün maçlar tatil edilmiş. Bir sonraki hafta ise tek maç oynanmış. Takım alıp liglere sürebilmek için alternatif şehirlerden biri Ardahan. Şehrin tek temsilcisi olan Göle Belediyespor, BAL’da son sırayı alarak küme düştü. 1AL şampiyonu Serhat Ardahanspor ise BAL’a terfi etti.

BİNGÖL

Bingöl’de Amatör Kümede tek klasman var. Klasman yani 1.Amatör Lig, iki gruptan oluşuyor. Bir grupta sekiz, diğer grupta ise yedi takım mücadele ediyor. Fakat ligden çekilme gibi sorunlar Bingöl’de de mevcut. Bu sezon iki gruptan toplamda beş takım ligden çekilmiş. Şehrin profesyonel liglerde takımı yok. Önümüzdeki sezon Çapakçurspor ve Bingölspor, BAL’da mücadele edecek.

BİTLİS

Bitlis’te de tek klasman var. Geçtiğimiz sezon toplamda on beş takım lige katılmış. Aynı sorun burada da mevcut, ligden çekilmeler, ihraç edilmeler filan. Sezon sonunu gören takım sayısı sadece altı. Oynan maç sayısını sanırım söylemeye gerek yok. Geçtiğimiz sezon 1.Amatör Kümeyi şampiyon bitiren Özgülderespor, BAL Play-Out maçında Tatvan Gençlerbirliği’ne kaybetti. Böylelikle Bitlis’i önümüzdeki sezon BAL’da sadece Tatvan Gençlerbirliği temsil edecek.

ELAZIĞ

Amatör futbol adına güzel şeyler konuşacağımız birkaç şehirden biri Elazığ. Amatör Lig iki kademeden oluşuyor. 1.AL ve 2.AL grupları var, ligden çekilme gibi sorunlara burada pek rastlamıyoruz. Elazığspor dışında şehirde profesyonel takım yok. BAL’da ise gelecek sezon Elazığ Yolspor, Elazığ Belediyespor ve 1.AL şampiyonu Paluspor’u seyredeceğiz.

ERZİNCAN

Geçtiğimiz sezon Erzincan’da Amatör Liglere on dokuz takım katıldı. İki klasman var. 1AL’de iki grup, yedişer takım var. 2AL ise beş takımlı bir gruptan oluşuyor. Şampiyon 13 Şubat Erzincan Gençlikspor oldu. Erzincanspor’un Play-Out maçına çıkmaması üzerine BAL biletini de kaptılar. Önümüzdeki sezon şehri Bölgesel Amatör Lig’de 13 Şubat Erzincan Gençlikspor, 3. Lig’de ise Erzincan Refahiyespor temsil edecek.

ERZURUM

Kış aylarının çok çetin geçtiği Erzurum’da geçtiğimiz sezon Amatör Liglere on beş takım katıldı. Normal sezonu ve Play-Off grubunu lider tamamlayan Erzurum Yolspor şampiyon oldu. Baraj maçında da Yakutiyespor’un sahaya çıkmaması üzerine BAL biletini maç yapmadan kaptılar. Erzurum’un tek profesyonel takımı olan Erzurum Büyükşehir Belediyespor 3. Lig’de mücadele ediyor. Geçtiğimiz sezon yüksek bütçeli takımların önünde Play-Offlara kalarak büyük bir iş başardılar bana göre.

HAKKARİ

Dokuz takımlı küçük bir lige sahip olan Hakkari’de şampiyon Hakkari Futbol Kulübü oldu. Grupta bir zamanlar 3.Lig görmüş Yüksekova Cilo’da yer aldı ancak ligin sonunu göremeden ihraç edildiler. Sadece onlar değil Çukurca Adnan Bahat Lisesi, Hakkari Yeni İl Özel İdarespor ve Merzanspor da ihraç edilen diğer takımlar oldular. Şehrin BAL’daki tek temsilcisi Yüksekova Belediyespor, Play-Out maçında Hakkari FK’yı 4-2 geçti. Yollarına bu sezonda BAL’da devam edecekler.

IĞDIR

Ülkemizin en küçük şehirlerinden biri olan Iğdır’ın on takımdan oluşan ufak bir ligi var. Geçtiğimiz sezon yerel ligin şampiyonu Arasspor oldu. Burada da normal sezonda iki, Play-Off grubunda da bir takım ligden ihraç edildi. BAL Play-Out maçında Iğdır Gençlerbirliği’ni penaltılarla 5-2 mağlup eden Iğdır Arasspor, Iğdır’ın BAL’daki yeni temsilcisi oldu.

KARS

Kars’ta da on takımın oluşturduğu bir lig var. Ligin sonuna doğru hiçbir iddiası bulunmayan takımlar çareyi sahaya çıkmamakta buluyor. Haliyle burada da dört takım ligden ihraç edilmiş. Yerel ligin şampiyonu Sarıkamış Esnafspor, en yakın rakibi Yıldız Karsspor’a on dört puan fark atarak şampiyon oldu. Ancak BAL Play-Out maçında Karsspor’a mağlup olarak evlerine döndüler. Önümüzdeki sezonda şehri BAL’da Karsspor temsil edecek.

MALATYA

Malatya’da geçtiğimiz sezon yerel liglerde yirmi dört takım mücadele etti. 1.Amatör Lig’de Play-Offlar sonunda şampiyon Malatya Demirspor oldu. Fakat Play-Out maçında Malatya İl Özel İdarespor’a mağlup oldular ve BAL vizesi alamadılar. Koca çınar Malatyaspor’da 1.AL’de direniş mücadelesini sürdürüyor. Geride bıraktığımız sezonda 1AL’de son iki sırayı alarak kümede kalmak için Play-Out maçı oynadılar. Play-Out maçında Yeni Balabanspor’ı yenerek 2.Amatör Lige düşmekten son anda kurtuldular. Şehrin üst kademelerde üç takımı bulunuyor. Önümüzdeki sezon BAL’da 44 Malatyaspor ve Malatya İl Özel İdarespor, 2. Ligde ise Yeni Malatyaspor mücadele verecek.

MUŞ

Muş’ta Amatör futbol tek klasmandan oluşuyor. Geçtiğimiz sezon iki grupta toplamda on dört takım mücadele etti. Yerel ligin şampiyonu Hasköy Yıldızspor oldu. BAL Play-Out maçında Muş Ovasıspor’u da geçen Yıldızspor, BAL’a yükselmeyi başardı.

TUNCELİ

Tunceli’de geride bıraktığımız sezonda lige sadece beş takım katılabildi. Tunceli Üniversitesi bir sezonda iki kez sahaya çıkmadığı gerekçesiyle ligden ihraç edildi. Böylelikle sezona dört takımla devam edildi. Doğu Anadolu Bölgesinin en az takımlı ligine sahip Tunceli. Türkiye diye bir genelleme yaparsak ilk üçe bile girebilirler. Yerel ligin şampiyonu ise Tunceli Dağcılık SK oldu. Ancak 3.Lige çok yaklaşan Dersimspor’a Play-Out maçında 5-1 mağlup oldular. Önümüzdeki sezon şehri Bölgesel Amatör Lig’de Dersimspor temsil edecek.

VAN

Van’da Amatör futbol 1AL ve 2AL’den oluşuyor. Geçtiğimiz sezon liglere yirmi dört takım katıldı. 1AL şampiyonu Başkalespor, Play-Out maçı yapmadan Bölgesel Amatör Lige yükseldi. Çünkü BAL’da yer alan Van İpekyolu grubunda son iki sırayı alarak direkt olarak küme düştü. Şehrin profesyonel liglerdeki tek takımı Belediye Vanspor ise 3. Lig serüvenini önümüzdeki sene de sürdürecek.